Een mijlpaal

Met het afronden van mijn supervisiereeks, waarover ik in mijn laatste blog schreef, heb ik mijn opleidingstraject tot relatie- en gezinstherapeut afgerond. Dit heeft bestaan uit verschillende opleidingen, supervisies en leertherapie in de afgelopen acht jaar. En in vele jaren daarvoor bestond het als wens welke steeds lastig waar te maken bleek. Een terugblik voelt dan ook op zijn plaats.

Waar ik ooit begon met het werken met kinderen, was ik na mijn eerste stage al overtuigd van het belang van het werken met ouders. Daar moest het verschil gemaakt worden. Ik besloot om na mijn SPH opleiding ook maatschappelijk werk te gaan doen, om met ouders te kunnen gaan werken. Hier heb ik nooit spijt van gehad. Jarenlang heb ik in allerlei functies op verschillende plekken en met verschillende doelgroepen met ouders en hun kinderen gewerkt. Ik was dus altijd in de weer met gezinnen. Ik vind gezinnen fantastisch en fascinerend. Dat je bij elkaar hoort, hoe ingewikkeld het ook kan zijn en dat je bij elkaar blijft horen, wat je daar zelf ook van vindt. 

Toen ik me verder wilde ontwikkelen binnen mijn vakgebied, bleek dat niet gemakkelijk zonder wetenschappelijke opleiding. Ik vond mijn weg; de opleiding tot systeemtherapeut kon ik doen met een HBO achtergrond. Op die manier kon ik me bezig blijven houden met waar mijn liefde voor het vak lag, bij het gezin, en kon ik me ontwikkelen. 

De werkgever waar ik destijds werkte, investeerde hier echter niet meer in. Mijn collega die de opleiding gedaan had, was voor mij een steun en stimulans om deze weg in te slaan, maar ik moest verder kijken. De overstap van de jeugdzorg naar de jeugd GGZ leek de uitkomst. Daar werd wel geïnvesteerd in systeemtherapeuten en daar was men enthousiast over mijn wens. Ik ging de benodigde vooropleidingen doen en raakte nog meer enthousiast. Mijn werk deed ik met veel plezier en was al gericht op gezinsbehandelingen. Toen de economische crisis zijn intrede deed, droogden mijn kansen echter op. Na een bezuinigingsronde waarbij ik ook mijn baan verloor, leek mijn toekomstperspectief uit zicht.

Na twee jaar bij de kinderrevalidatie gewerkt te hebben en een nieuwe koers voor mijzelf te hebben uitgezet (een eigen praktijk, wat ook een uitstekend idee bleek te zijn!), kwam de kans alsnog. LUMC-Curium nam mij aan als systeemtherapeut in opleiding en ik kon aan de opleiding beginnen. Gestaag heb ik mij in de afgelopen jaren door de opleidingsonderdelen heen gewerkt. Met groot enthousiasme aanvankelijk en uiteindelijk ook blij dat het tot een afronding is gekomen. Maar trots op het doorlopen traject en op dat ik gekomen ben waar ik zoveel jaren geleden al van droomde. 

In 2020 sloot ik me aan bij de NVRG als lid in opleiding. Destijds werd ik geïnterviewd als nieuw lid. Inmiddels dus ook officieel erkend als volledig lid. Hoera!

 https://www.nvrg.nl/leden-in-beeld-ymkje-albada

(Hoe) werkt therapie?

Met veel plezier heb ik in de afgelopen maanden een supervisietraject gevolgd bij Flip Jan van Oenen. Eerder had ik zijn boek ‘Het misverstand psychotherapie’ gelezen en was geïnspireerd geraakt door zijn manier van kijken naar de GGZ. Hij staat daarin stil bij hoe weinig we weten over hoe therapie werkt en hoe klein de rol van specifieke methodieken is in deze werkzaamheid. 

Hoezeer verschillende methoden en interventies ook gepromoot worden, ze hebben ongeveer allemaal hetzelfde effect. Door het promoten echter, dragen we als sector en als maatschappij uit dat therapie helpt. En daar mogen we bescheidener in zijn. Soms helpt het, een beetje. Maar er zijn zoveel factoren in het leven van mensen, waarvan therapie er een is. En die factoren zijn bepalender voor of het beter gaat met mensen dan enkel de therapie. Het zou mensen kunnen helpen om dit te beseffen; waarschijnlijk gaat het over, het helpt als ik het leer verdragen, ik kan daar zelf aan bijdragen. Dan zou er minder druk op de GGZ komen, om al deze mensen ‘beter te maken’. En zouden mensen eerder gaan onderzoeken hoe ze hun situatie zelf kunnen veranderen ofwel verdragen. 

Tijdens het supervisietraject hebben we gesproken over het vervolg van dit boek, ‘Verdragen’. Dit gaat verder in op hoe het hele systeem, de cliënt, de therapeut, de organisaties en de maatschappij, kunnen verdragen dat psychisch lijden bestaat en dat we dat niet altijd kunnen wegnemen. Op basis van de ‘Handleiding voor de client om therapie te verdragen’ heb ik een folder laten ontwerpen voor mijn cliënten, waarin uitgelegd wordt hoe therapie werkt en wat ze daarvan wel en niet kunnen verwachten. Als een ode aan het werk van Flip Jan. 

Dank je Flip Jan, voor het waardevolle traject.

En dank je Annemieke Visser, voor het prachtige ontwerp.

ADHD; zo leuk! Of een last?

Onlangs was ik in de prachtige Leidse schouwburg voor de voorstelling van Thomas van Luyn. Het leek me een leuk familieuitje en het ging over ADHD. Leuk en zinvol, leek me, alhoewel ik niet helemaal wist wat te verwachten. Ik kwam af op de heerlijke titel; De grote ADHD expirivaganza. 

Zelden heb ik zo een divers en kleurrijk publiek in de schouwburg getroffen. Daar komen we meteen bij het leuke aspect van ADHD; er waren opvallend veel mensen die net wat anders waren, kleurrijkere kleding droegen, opvallende styling keuzes maakten, of zich geheel niets aantrokken van een norm op dat gebied. Wat een verademing. Ook qua leeftijd liep het zeer uiteen, met opvallend veel jonge mensen. 

Thomas blijkt in staat om zowel over ADHD te vertellen als het voor te leven. Hij neemt ons mee in zijn leven, waarin een paar jaar terug werd geconstateerd dat er sprake van ADHD is (hoe weten de mensen van deze vragenlijst dat ik mijn fiets kwijtraak?). De voorbeelden die hij geeft, kunnen op veel herkenning van de zaal rekenen. Hoe chaotisch zijn leven is, hoe onrustig zijn hoofd, hoe hij van de hak op de tak springt. 

En hierbij is hij in staat om ons zowel tranen van het lachen te bezorgen omdat het met regelmaat tot grappige situaties leidt, als ons te laten voelen hoe intens verdrietig het ook kan zijn wanneer je zo weinig grip op je leven hebt. Hij neemt ons mee in het proces van diagnosestelling en laat Anna Gimbrere vertellen over de wetenschappelijke kant van de zaak. Zij vult haar kennis aan met haar eigen ervaringsverhalen. 

Op die manier leren we dat het krijgen van de diagnose helpend kan zijn, omdat je eindelijk begrijpt waarom je leven is verlopen zoals het verliep. Dat je niet dom bent, dat het er niet om gaat dat je de clou niet begrijpt, dat je niet minder bent dan andere mensen. Je brein werkt anders, waardoor het lastiger is om te structureren, te beginnen, te concentreren en je af te sluiten voor prikkels. De boodschap hierbij is; het is zo, wordt er handig in en wees mild voor jezelf. Daar haakte ik op aan, omdat dat precies is wat ik doe met mijn cliënten in de praktijk. 

Hiermee heeft Thomas van Luyn het snijvlak gevonden tussen een hilarische voorstelling, waardevolle educatie en begripvolle omgeving die voelt als een warm bad. Voor mensen zonder ADHD gaat er een wereld open en zal het zowel je kennis ervan, als je begrip ervoor enorm vergroten. Voor mensen met ADHD voelt het als thuiskomen en een enorm gevoel van herkenning.

Geen wonder dus dat alle voorstellingen al snel waren uitverkocht. Gelukkig staat Thomas ook in 2025 weer met deze expirivaganza in het theater. Ben je nog niet geweest, maak er dan alsnog gebruik van! https://thomasvanluyn.com/

Een scheiding, wat nu?!

De ontzetting, onthutsing, het verdriet en de grote verwarring bij mensen wanneer duidelijk wordt dat er gescheiden gaat worden. Het is voor iedereen verschrikkelijk. Op dat moment in elk geval. Hopelijk en meestal worden dingen op de lange termijn beter en rustiger. 

Op die momenten heb ik er soms bij gezeten. De hoop in relatietherapie is natuurlijk dat het weer lukt om de relatie nieuw leven in te blazen. Soms echter lijkt een van beide partners het nodig te hebben om duidelijk te kunnen zijn over het willen beëindigen van de relatie en soms is het de conclusie na een traject van proberen. 

Aangezien mijn hart ligt bij gezinnen, ben ik dan in gedachten bezig met de kinderen. Eigenlijk doe ik veel van de relatietherapie ook voor de kinderen. Hoe kan ik hen helpen om gelukkige, rustige en goed samenwerkende ouders te krijgen? Wanneer mensen uit elkaar gaan, bied ik dan ook altijd aan om mee te denken in het vervolgtraject en waar nodig te blijven ondersteunen. 

Veel mensen zijn in staat om dit zelf vorm te geven. En gelukkig lukt het veel stellen om hier samen uit te komen op een manier waarbij de kinderen niet belast worden. Natuurlijk krijgen de kinderen hier van alles van mee, dat kan ook niet anders. Maar ouders die hun problemen met elkaar en met andere volwassenen bespreken en niet met de kinderen, maken al een groot verschil. 

Om hierin een goede weg te vinden, heeft TNO een training voor ouders ontwikkeld. Die wordt als groepstraining aangeboden, maar is ook gratis online te volgen, middels een te downloaden pdf bestand. Het is een mooi vormgegeven training, met uitleg, video’s van ervaringsdeskundige ouders en hulpverleners en adviezen. Een laagdrempelige manier voor ouders om zich in de materie te verdiepen. Voor iedereen die zelf geïnteresseerd is of die mensen erop zou willen wijzen; 

http://www.tno.nl/atlas

Gaat het goed met de rouw?

Het overlijden van naasten is een ingrijpende gebeurtenis. Zeker wanneer het kinderen aangaat, die een overlijden van heel dichtbij meemaken, grijpt dit iedereen aan. We beseffen ons dat het een intense gebeurtenis is in een kinderleven en zijn bezorgd om het kind. Het kan voor ouders lastig zijn om goed in te schatten hoe het kind omgaat met de rouw. Sommige kinderen praten erover, anderen nauwelijks. Sommige kinderen laten duidelijk verdriet zien, anderen minder. Ieder kind heeft zijn of haar persoonlijke manier om om te gaan met het verlies. Daarbij komt nog dat kinderen en jongeren zich met perioden helemaal kunnen richten op hun leven in het hier en nu, waarbij het verlies naar de achtergrond lijkt te zijn verdwenen. Het is dus ook niet verwonderlijk dat het ingewikkeld kan zijn om goed zicht te hebben op het rouwproces van kinderen. 

Fonds slachtofferhulp heeft het initiatief genomen om een website op te zetten gericht op rouwbehandeling. Hier wordt informatie gegeven over rouwbehandelingen en over onderzoek dat op dit gebied is verricht en wat lopende is. Samen met een aantal universiteiten zijn er rouwbehandelingen ontwikkeld voor specifieke verliessituaties. Ze hebben ook een rouwmeter ontwikkeld, zowel voor kinderen als voor volwassen. Hiermee kun je een inschatting maken over of er sprake is van een mogelijk problematisch rouwproces. De rouwmeter voor kinderen is een zelftest voor kinderen tussen de 8 en 18 jaar, die door zowel het kind als een ouder kan worden ingevuld. Met een overzichtelijke hoeveelheid vragen kan er binnen 15 minuten een beeld verkregen worden van hoe het rouwproces verloopt. 

Dit kan een waardevol hulpmiddel zijn voor de ouders van kinderen die een rouwproces doorlopen en zich afvragen of hun kind dit zelf kan dragen. Het voorkomt dat kinderen te lang blijven hangen in verdriet of somberheid of het verdriet juist nog niet toelaten. Daarnaast is het van meerwaarde omdat het kan voorkomen dat kinderen gespecialiseerde hulp krijgen die dat niet nodig hebben. Niets vervelender voor kinderen dan door hun ouders of andere goedbedoelende volwassenen naar een therapeut gebracht te worden, terwijl ze dat zelf niet willen of er niet voor openstaan. Voor iedereen die zich afvraagt of een kind hulp nodig heeft bij het doorwerken van een rouwproces is het dus een laagdrempelige eerste stap om de rouwmeter in te vullen. Een waardevol aanbod!

https://rouwbehandeling.nl/rouwmeter-kinderen/

Wat doe je dan?

‘Wat doe je dan?’ is misschien wel de moeilijkste vraag die ik krijg over mijn werk in de praktijk. Die kan ik niet eenvoudig beantwoorden. En dat vind ik dan weer moeilijk, want  ik zou toch in staat moeten zijn om helder uit te leggen wat ik eigenlijk doe en met wie? Meer dan eens ben ik uitgedaagd om een elevator pitch te creëren, ik zou het moeten kunnen opdreunen. Ware het niet dat juist datgene wat het werk leuk maakt, het ook lastig maakt om te omschrijven; het is zo breed!  

Alleen al kijkend naar wie ik zoal in de praktijk tref, dan is dat heel divers. Mensen komen alleen, ze komen met hun partner, ze komen met hun kinderen, met hun broers of zussen, met hun ouders, met hun ex, met hun stiefvader of - moeder. En ze zijn van alle leeftijden, van de peuters tot aan de grootouders. Zelfs als mensen zichzelf te oud vinden om nog in zichzelf te investeren, zien ze dat er echt nog wat te winnen valt.  

En ook de reden waarvoor mensen naar de praktijk komen verschilt enorm (behalve natuurlijk dat het er in wezen om gaat hoe het leven fijner kan worden). Mensen willen van relatieproblemen af, van somberheid, van een burn-out, van familieproblemen, van problemen met hun kinderen of hun ouders, van de last van hun ADHD of autisme klachten, van de zwaarte van hun rouw, van de angst voor de dood, van de zwaarte van alles wat ze hebben meegemaakt of de last van ingrijpende gebeurtenissen.  

Steeds meer ontdek ik dat er een rode draad loopt door alle trajecten, die ondanks de persoon, de leeftijd en problematiek aanwezig is.  

Deze begint ermee te erkennen wat er aan de hand is. Dat klinkt logisch en bijna eenvoudig, maar is dat zeker niet. We voelen vaak wel de last, maar echt durven kijken naar wat er is, is spannend. Wanneer er erkenning is en we dus weten wat we in de kamer hebben, is de volgende stap om daar mild naar te leren kijken en er met mildheid mee om te gaan. Dat klinkt ook weer als een open deur die vaak echter behoorlijk dicht zit. We zijn veel meer gewend om streng en bestraffend te zijn voor onszelf dan vriendelijk. Terwijl vriendelijkheid ruimte geeft voor troost en vergeving. En die geven weer ruimte aan nieuwe mogelijkheden. Vervolgens gaan we bij het verkennen van die nieuwe mogelijkheden op zoek naar steun, zodat er nieuwe invalshoeken komen en support om verandering vol te houden. En opnieuw; niemand zal er verbaasd over zijn dat het helpt om dingen samen te doen. Of zoals Loesje het zegt ; “waarom moeilijk doen, als het samen kan?". Maar ook hiervan weten we dat mensen de neiging kunnen hebben om zich terug te trekken, geen hulp te vragen en dingen voor zichzelf te houden wanneer het lastig wordt. De stap om hulp te vragen of om open te zijn over wat er speelt, is dan een lastige. We onderzoeken op welke manier wat hierin mogelijk is.  

Wanneer al deze stappen gezet zijn; erkennen, mild zijn en steun zoeken, dan zijn we aan het werk om nieuwe mogelijkheden te verkennen. Daarbij zoeken we de balans tussen het uitdagen van jezelf en het jezelf beschermen. Steeds van beide genoeg, zodat er vanuit vertrouwen stappen gezet worden. 

Dus hoe verschillend de mensen en de zorgen ook zijn, er is zeker een rode draad te ontdekken in wat we met elkaar doen in de praktijk. Nu nog in een elevator pitch gieten…  

Eerste hulp bij klimaatangst

Al heel wat jaren ben ik aan het onderzoeken hoe ik mij kan inzetten voor ‘het redden van de wereld’ zoals ik het vaak noem. Het lijkt zo’n onmogelijke opgaaf. Dat is feitelijk ook zo, maar heeft waarschijnlijk ook iets te maken met mijn eigen formulering. Net zoals ik de mensen in mijn kamer meeneem in het kiezen van haalbare doelen en het zien van de kleine stappen, zou ik mijzelf kunnen helpen met het herformuleren van mijn missie. Dat zou meer handvatten en meer voldoening geven. Voorzichtig ben ik deze weg aan het onderzoeken, ik lees boeken, volg socials en zet kleine stappen. Daardoor weet ik inmiddels dat er psychologen zijn die zich verbonden hebben en de Stichting klimaatpsychologen hebben opgericht. Zowel om mensen te ondersteunen die worstelen met gevoelens rondom klimaatverandering, als om organisaties te helpen om te vergroenen. Mijn groene bank publiceerde onlangs een artikel over hoe om te gaan met klimaatstress. Een van de klimaatpsychologen gaf uitleg over wat hierbij helpend is. Je begrijpt, ik overweeg mij aan te sluiten, maar ik ben er nog niet uit of ik mij op die manier wil neerzetten als therapeut. Een belangrijke waarde voor mij is dat iedereen bij mij terecht kan. Dus ook mensen die zich helemaal niet bezighouden met het klimaat of die daar heel andere ideeën over hebben. Sluit ik die dan niet uit? Aangezien ik inmiddels een aantal mensen in de praktijk heb gehad die hadden ervaren dat het van wezenlijk belang was dat hun therapeut goed op de hoogte was van de situatie van het klimaat, besluit ik hier in elk geval meer over naar buiten te treden. Het zou ook een gemis zijn als deze mensen mij niet weten te vinden. Dat dit voor hen zo van belang is, omschrijft iemand als reactie op het bovengenoemde artikel heel treffend; ‘Ik heb al met meerdere coaches en psychologen gesproken, maar die waren allemaal buiten die bubbel (bubbel = het klimaat wordt bedreigd) en konden mij juist niet helpen omdat ik zo veel meer feitelijke kennis over de situatie heb dan zij, dat ze mij niet gerust konden stellen of begrepen wat mijn gevoelens zijn, en wat dan zou kunnen helpen.’ Voor wie dus een therapeut zoekt die op de hoogte is van de stand van zaken rondom klimaatverandering en die begrijpt welke gevoelens hierbij meespelen en dus voor welke (levens) keuzes je kan komen te staan; weet mij te vinden. 

https://dekleurvangeld.nl/artikelen/2024/tips-klimaatpsycholoog

‘Zelfs als de relatie veel pijn doet, kan die pijn vertrouwd voelen’; wat er nodig is om aan je relatie te gaan werken.

Onlangs liet EFT Nederland onderzoek doen naar drijfveren en twijfels van echtparen om in therapie te gaan. Er werd aan 10 stellen die hulp hadden gezocht gevraagd hoe ze daartoe waren gekomen en wat ze eerder had tegengehouden. De drempel bleek hoog om hulp te zoeken. Eerder bleek al uit onderzoek dat stellen te lang wachten met het starten van therapie en dat dit samen met onvoldoende motivatie de belangrijkste reden voor het niet lukken van relatietherapie is. Ditmaal viel het de onderzoeker op dat mensen ondanks dat ze leden onder hun relatie, nog niet de drempel bereikt hadden om hulp te zoeken. De situatie laten zoals die was leek veiliger te voelen dan te gaan voor verandering. De comfortzone van weten wat je hebt blijkt sterk te zijn. Verandering brengt spanning met zich mee, omdat we niet weten wat die verandering brengt. Dat kan een remmende werking hebben op het in beweging komen. Net als op andere gebieden in ons leven, kan ons dit in onze relatie in de weg zitten. We kiezen niet voor beweging, maar voor status quo. Pas als de pijn te groot wordt, durven we stappen te zetten (dan kunnen we bijna niet anders meer). In het geval van een relatie kan het dan echter te laat zijn. Om in beweging te komen, is het nodig om urgentie te voelen, echter helpt het ook wanneer je weet waar je naartoe beweegt. Het blijkt mensen vertrouwen te geven dat een methode als EFT houvast geeft en het helpt wanneer ze van andere stellen horen dat therapie hen geholpen heeft. EFT Nederland concludeert dat er een missie ligt voor ons als relatietherapeuten om EFT normaler te maken en te laten zien wat het oplevert. En daarbij is dus vooral van belang; kom op tijd, dan kan er veel (en kan het sneller!). 

https://www.eft.nl/nieuws/drijfveren-om-hulp-te-zoeken-voor-je-relatie

Het ga je goed of tot ziens?

Nu de praktijk alweer 7 jaar in bedrijf is, komen er regelmatig vragen van cliënten die eerder een traject hebben doorlopen. Dat herinnert me aan mijn eerste jaren als hulpverlener, toen ik ervan overtuigd was dat mijn hulp op een dag niet meer nodig zou moeten zijn. Het was een idealistische gedachte; we kunnen dit als samenleving met elkaar, we accepteren iedereen zoals hij of zij is en we ondersteunen elkaar waar nodig. In zo’n maatschappij zou je in mijn ogen geen hulpverlener meer nodig hebben. Door de jaren heen merkte ik dat dit een illusie was. Er zullen altijd mensen zijn die vastlopen op bepaalde gebieden en daar te weinig gehoor voor vinden in hun omgeving. Dat kan zijn omdat hun problemen te fors zijn, omdat hun netwerk klein is, omdat hun netwerk overbelast is, omdat ze niet geleerd hebben dat zij bij hun naasten terecht kunnen of daar slechte ervaringen mee hebben. Wat er ook aan de hand is, ze hebben recht op een luisterend oor, op iemand die moeilijke processen met ze aan wil gaan en op iemand die dat blijft doen tot het beter gaat of tot er iemand gevonden is die daar beter bij kan helpen. 

Dat betekent dat ik cliënten inmiddels graag terugzie. De ervaring leert namelijk dat ze veel gehad hebben aan een eerste traject, waardoor ze op een bepaald gebied van hun leven stappen hebben kunnen zetten (een betere relatie, van een burn out hersteld, een prettigere gezinsdynamiek). Doordat ze er veel aan gehad hebben, komen ze namelijk terug. Dan is er iets anders in het leven waar het schuurt (ouderschap, richting zoeken in werk, zorgen om kinderen). Ze hebben al de ervaring dat het helpt om hulp te zoeken en om dat hier te ontvangen. Een groot voordeel is daarnaast, dat we elkaar al goed kennen. We kunnen dus sneller aan de slag en deze trajecten duren dan ook vaak kort. Een bijkomend voordeel voor mij is dat ik de eer heb om mensen te zien groeien en ontwikkelen gedurende hun leven en op die manier dicht bij mooie en moeilijke momenten mag staan. Dat helpt mij weer om mijn werk te waarderen en met liefde te blijven doen. 

Als we klaar zijn....

Het afronden van een therapie is nog een proces op zich. Soms is een traject intensief, met een duidelijk eind. Soms is het langdurig en houdt het pas na lange tijd van minder frequente afspraken op. Hoe het verloop gaat, hangt van vele factoren af. Mijn voorkeur heeft het om, hoe het traject ook is verlopen, duidelijk met elkaar af te ronden. Dat geeft mij namelijk de kans om de ander mee te geven hoe ik de samenwerking heb beleefd en krachten die ik heb gezien te benadrukken. Maar ook geeft het mij de gelegenheid om navraag te doen naar hoe die ander het traject heeft ervaren. Om dat in een laatste sessie te kunnen evalueren, heb ik een kort evaluatieformulier, waarop men kan aangeven hoe de hulp is beleefd. Het helpt mij erg om terug te horen wat goed gewerkt heeft, wat minder gewerkt heeft of wat lastig is geweest tijdens een traject. Het geeft mij handvatten enerzijds en vertrouwen anderzijds. Ik weet weer waar ik mee aan de slag kan en ik kan erop vertrouwen dat mensen zich gehoord voelen. Op momenten dat ik twijfel aan mijn vakmanschap, wil ik nog wel eens een blik werpen op de evaluatieformulieren. Het vertrouwen wat mensen hierop uitspreken, helpt om dat zelf ook weer te voelen. En alle evaluaties bij elkaar geven een prachtig overzicht! 

Als de roze wolk grijs is

‘Ouders horen blij te zijn met hun kind’. ‘Zeker met hun baby’. ‘Vader of moeder worden is mooi en bijzonder’. Er zijn vanuit de maatschappij flink wat ideeën over ouderschap, die weinig ruimte laten voor de moeilijke aspecten hiervan. Gelukkig ervaren de meeste prille ouders het ouderschap ook als positief. Zij beleven er plezier aan en voelen zich er goed bij, ook al is het soms best zwaar. Maar er zijn ook ouders die het niet zo positief ervaren. Dat we hier nog weinig oog voor hebben, maakt het ingewikkeld wanneer jij degene bent voor wie het anders voelt. Wat als je vooral somberheid, verdriet of angst ervaart bij de komst van je kind? Mirjam Meek heeft hier, met de ervaringen uit haar eigen praktijk, een boek over geschreven: 'De verwachting voorbij’. Dit gaat over allerlei situaties waarin het ouderschap zwaar valt. Waarin er geen roze wolk is, maar een grijze, een zwarte of een donderwolk. Het zou voor deze ouders fijn zijn wanneer we ons er met elkaar van bewust zijn dat vader of moeder worden een levensgrote verandering is, waarvan de impact vooraf niet te overzien is. Wat er dus voor kan zorgen dat het tegenvalt en het je uit balans brengt. Dan kunnen we het er met elkaar over hebben. Hopelijk helpt meer aandacht voor dit onderwerp om het gesprek erover op gang te brengen.

Hier vind je het boek ‘De verwachting voorbij’ van Mirjam Heek. 

Wat te doen met verlies van gezondheid? Accepteren, aanvaarden, erkennen?

Liggend op de bank, ziek door corona en met angst voor long-covid, denk ik aan de mensen die ik ken die zich moeten verhouden tot chronisch ziek of vermoeid zijn. Ik doe mijn uiterste best om ‘goed’ ziek te zijn, wat dat dan ook mag zijn, in de hoop dat ik daarmee grip heb op het voorkomen van langdurige klachten. Helaas heb ik teveel mensen met long-covid zien worstelen (en nog steeds) om een weekje corona zorgeloos voorbij te laten gaan. En deze mensen doen me ook denken aan vele anderen die ik ken, ook in mijn praktijk, die hun weg proberen te zoeken in het minder belastbaar zijn. Het gesprek gaat er dan vaak over dat dit een proces van rouw is. Je had iets wat je niet meer hebt; je volledige gezondheid en energie waar je op kon vertrouwen. Het is een lastige taak om je hiertoe te verhouden. Mensen verzetten zich in eerste instantie. Logisch, je wilt er niet aan, je kijkt of je eraan kunt ontkomen. Wanneer dat niet lukt, zul je het toch onder ogen moeten zien. En dan komt het erop aan wat ‘onder ogen zien’ eigenlijk inhoudt. Lange tijd spraken we bij verlies over het leren aanvaarden ervan. Maar wat is dat, aanvaarden? De Dikke van Dale zegt; zich schikken in, zich neerleggen bij. Daaruit blijkt precies de moeite die mensen kunnen hebben met ‘aanvaarden’. Wat als je je niet wilt schikken? En ‘neerleggen bij’ klinkt wel heel passief. Accepteren dan? Zouden we ons verlies moeten accepteren? De definitie hiervan is; aannemen, aanvaarden. Aannemen klinkt al actiever dan ‘zich neerleggen bij’, maar moeten we iets aannemen dat we niet willen? Alweer wat jaren geleden was ik bij een lezing van Manu Kierse, die mensen met veel liefde en wijsheid vertelt over rouwen. Hij noemde dat hij niet meer sprak van aanvaarden of accepteren, maar van erkennen. Het erkennen van het verlies. Dit is me vanaf dat moment bijgebleven, omdat het zo juist voelt. Als we de Dikke van Dale erbij pakken, zegt deze over erkennen; het bestaan, de waarheid, juistheid, billijkheid van iets inzien of toegeven. Dat klinkt zuiverder wanneer het gaat over verlies; het inzien van het bestaan van het verlies, van de waarheid daarvan. Daarmee hoeven we ons er niet bij neer te leggen, hoeven we ons niet te schikken en hoeven we het niet aan te nemen. Het enige dat we doen is het niet langer ontkennen, maar het onder ogen zien. Dat is voldoende om ermee te gaan leven, in plaats ertegen te leven. Dan is de weg vrij om je leven zo vorm te geven, dat je verlies daarin past. 

Burn-out van het ouderschap?!

Iedereen weet tegenwoordig wat een burn-out is. We hebben er allemaal een beeld bij, kennen mensen die hiermee geworsteld hebben en zijn wellicht wel eens bang dat het onszelf overkomt. Wanneer je in een burn-out terechtkomt, is er vaak sprake van meerdere gebieden waarin je teveel hebt moeten geven en te weinig voldoening hebt ervaren. In veel gevallen speelt werk een rol en is het dus voordehand liggend om tijdelijk niet te werken om te kunnen herstellen.

Wat nou als je een burn-out hebt die vooral ontstaan is vanuit je gevoel van belasting door je ouderschap? Sinds 2015 wordt hier onderzoek naar gedaan en is aangetoond dat ouders die eerder emotioneel stabiel en veerkrachtig waren, in een ‘parentale burn-out’ zich fysiek en emotioneel uitgeput voelen en geen voldoening en gevoel van efficiëntie in het ouderschap ervaren. Maar je kunt niet zoals met je baan, een periode stoppen met ouder zijn. Je moet door. 

Een burn-out in het ouderschap ontstaat niet zozeer door externe factoren, alhoewel deze wel een trigger kunnen zijn. Blijkbaar kunnen veerkrachtige ouders veel aan, ook als het leven tegenzit. De emotionele competenties van de ouder lijken veel belangrijker hierin. ‘Je emoties als vader of moeder niet goed begrijpen, ze niet kunnen uiten en niet in de hand kunnen houden, maakt je vatbaar voor een parentale burn-out. Hetzelfde geldt bijvoorbeeld als je met je eigen ouders een problematische relatie hebt gehad. Dat kan je zelfbeeld onderuithalen en kun je gaan twijfelen of je wel in staat bent om een goede vader of moeder te worden’. Daarnaast zijn zowel perfectionisme als de wens om een kind door dwang te beheersen risicofactoren. 

In onze individualistische maatschappij komt een parentale burn-out meer voor dan in landen met een cultuur die meer op gemeenschappelijkheid is gebaseerd. Wij hebben geleerd om naar onze eigen behoeften te luisteren en deze te vervullen. Deze kunnen botsen met de behoeften van onze kinderen. Ook zijn we niet geneigd om hulp te vragen, het siert ons als we het zelf kunnen, zo voelen we. Dan willen we onze kinderen ook nog opvoeden tot zelfbewuste individuen, tot assertieve volwassenen. Dat maakt opvoeden extra uitdagend, omdat we niet kunnen terugvallen op autoriteit. 

Een hoopvol gegeven is dat herstel mogelijk is. Men ontwikkelde een groepstherapie waarin werd gewerkt aan enerzijds de stressfactoren te beperken en anderzijds de steun te vergroten. Mocht je dus het gevoel hebben dat het ouderschap je teveel wordt, neem dit serieus. Zoek steun bij anderen, richt je leven zo efficiënt mogelijk in, verlaag de eisen, maak keuzes die rust geven en onderzoek wat je nodig hebt om je stress te verlagen. Kinderen hebben veel meer aan ouders met een rustig brein dan aan ouders die er krampachtig alles aan doen om ze een perfect leven te bieden. 

Lees hier het artikel over het onderzoek: https://bit.ly/3CsisJY

Meer erover lezen kan in dit boek van de onderzoekers: https://bit.ly/3S0LEgO

Drempelvrees

Je hebt besloten om in therapie te gaan en hebt via internet een therapeut gevonden die je aanspreekt. En dan? Hoe pak je het aan? Hoe gaat het in zijn werk? Omdat het nog best een stap kan zijn om contact te leggen met een therapeut en de eerste afspraak daadwerkelijk aan te gaan helpt het misschien om te weten wat er gaat gebeuren.

Via het contactformulier op de website (www.ymkjealbada.nl) of via de mail (ymkje.albada@gmail.com of info@annikava.nl) kan je contact opnemen met de praktijkondersteuner. Op het contactformulier of in de mail kan je aangeven wat je hulpvraag is of waarom je een afspraak zou willen. Dit kan en mag een korte schets zijn in een paar zinnen. Het gaat bij dit eerste contact op het kunnen inschatten of jouw vraag past bij de therapie of de gesprekken die geboden kunnen worden. Gaat het voor jou, bijvoorbeeld, om individuele therapie, coaching of rouwverwerking? En zo zijn er natuurlijk nog meer vormen van hulp die geboden kunnen worden.

Als dat inderdaad zo is: jouw vraag sluit aan bij de therapie die aangeboden wordt, zal de praktijkondersteuner je mailen met meer informatie over tarieven en vergoedingen (https://www.ymkjealbada.com/tarieven) en met je afstemmen wanneer het voor jou uit zou komen om die eerste afspraak in te plannen. Zodra deze eerste afspraak ingepland is ontvang je per mail een aanmeldformulier waarop je je gegevens en wat meer over je hulpvraag op kan schrijven. Dit aanmeldformulier neem je mee naar de eerste afspraak.

Tijdens je eerste afspraak zal er vooral ingegaan worden op waar je tegenaan loopt, waar je hulp bij zou willen en wat je kan verwachten van de therapie. Er wordt uitleg gegeven over hoe de gesprekken zullen verlopen en hoe vaak de gesprekken in de eerste periode ingepland gaan worden. Na dit eerste gesprek kan ook jij nog eens rustig nadenken, als je daar behoefte aan hebt, wat je van het voorstel vindt en of je inderdaad wil starten met de gesprekken. Zodra je een besluit genomen hebt kan je dit mailen en wordt een een volgende afspraak gemaakt. Als je er gelijk al uit bent kan er ook direct een vervolgafspraak gemaakt worden.

En vanaf daar zal in goed overleg en vanuit samenwerking het traject, passend voor jou, worden voortgezet.

Na het nemen van die eerste stap zeiden anderen over het therapietraject:

• 'Tijdens de gesprekken hebben we nieuwe inzichten opgedaan waar we mee verder kunnen. We voelden ons vertrouwd en gehoord. Ymkje probeert goed samen het probleem uit te pluizen en samen te kijken hoe we hiermee verder kunnen.'

• ' Ymkje biedt een veilige omgeving om met hulp zelf tot nieuwe inzichten te komen. Daarnaast is het erg fijn om af en toe bevestiging te krijgen dat bepaalde emoties erg normaal zijn in mijn situatie.'

• 'Het was erg fijn om aan te kunnen geven waar we mee zaten en om vervolgens samen oplossingen te kunnen bedenken. Er werd goed geluisterd en meegedacht en we hebben heel veel nuttige en handige tips gekregen. Ik ben erg blij dat we naar Ymkje toe zijn gegaan!'

Ben je er toch nog niet helemaal uit of heb je andere vraag of twijfels neem gerust contact op om deze aan ons voor te leggen.

Het is oké om je niet oké te voelen

Rouw is het wennen aan en omgaan met verlies en de nieuwe situatie die daardoor ontstaat. Er is geen protocol voor rouwen, er is geen goed of fout, je doet het op je eigen manier. En dat kan ontzettend moeilijk zijn. Naast emoties kan rouw ook gepaard gaan met lichamelijke klachten. Je kan gevoelens van verdriet, angst of boosheid ervaren. En ook slapeloosheid, misselijkheid en hoofdpijn kunnen erbij horen. En wat je ervaart kan nog veel meer bevatten dan wat hier genoemd wordt. En hoelang dat duurt? Zelfs dat is lastig te voorspellen. Wat wel bekend is, is dat erover praten, hulp en steun zoeken en vooral doen wat voor jou goed voelt je verder kan helpen.

Bij rouw wordt meestal in eerste instantie gedacht aan het overlijden van een dierbare. Maar er zijn veel meer situaties waardoor rouw kan ontstaan. Het verlies van een relatie, een ziekteproces, verlies van mentale of lichamelijk functies (denk aan dementie of sterk afnemen mobiliteit). Ook je baan verliezen of wegvallen van andere zekerheden kan rouw veroorzaken. Als jij een rouwproces ervaart, dan is het er, ongeacht de situatie die dit in gang zet.

Bij veel mensen is wel bekend dat rouw zich openbaart in verschillende fasen met verschillende symptomen. Alleen al het weten dat dit erbij hoort en dat ook anderen dit ervaren kan enorm steunend zijn. "Wat mij enorm geholpen heeft: horen dat rouw normaal is en het uitwisselen van ervaringen met rouw", werd eens gezegd bij het afsluiten van een rouwtraject in de praktijk. Het uitwisselen van ervaringen, delen van gevoelens, woorden geven aan emoties. Dit samen met iemand anders doen en vooral jezelf toestemming geven om jouw proces te ervaren zoals het is neemt het verlies niet weg maar kan wel meer inzicht geven en de dagen dragelijker maken.

En dat jezelf toestemming geven is in onze westerse maatschappij soms gemakkelijker gezegd dan gedaan. ‘Kom op, schouders eronder’ lijkt vaak de geldende norm. Mocht jij die tegenstrijdigheid herkennen er ervaren (het wel voelen van emoties, maar er geen uiting aan kunnen of mogen geven van jezelf) is het boek 'De kracht van kwetsbaarheid' van Brené Brown zeker een aanrader. Kwetsbaarheid is de basis van alle mooie dingen in het leven, zegt Brené. En zelfs als dat maar een beetje waar is, geeft dat kracht en biedt dat hoop.

Heb ik wel recht op mijn gevoel?

De afgelopen jaren waren, vooral door Corona, roerig en onvoorspelbaar. Eerder schreef ik al over wat dit kan doen met je eigen stabiliteit, je relatie en je visie op de toekomst. Net toen het leek alsof de tijd was aangebroken op op te gaan bouwen en toekomstgericht aan de slag te gaan, werden de nieuwsberichten wederom somber. Het nieuws over de oorlog in de Oekraïne valt velen zwaar.

Huisartsen en hulplijnen worden overspoeld met vragen en verhalen over toenemende angst, opgerakelde trauma's, slapeloosheid en somberheid. Dit kan betrekking hebben op een situatie uit het verleden waar herinneringen aan opleven, angst en zorgen over de eigen toekomst of die van familie of zelfs de wereld. Vaker nog valt het veel minder goed te duiden waarom je je misschien onrustig, angstig of somber voelt door de oorlogsberichten en - beelden die nu aan de orde van de dag zijn. En ook daar zit voor veel mensen een ingewikkeld vraagstuk. Zelfs als het je nachten uit je slaap houdt kan namelijk de gedachte overheersen dat jij helemaal geen recht heb op jouw beleving en jouw gevoel hierover. Want jij bent daar niet, jij bent veilig in het hier en nu en hebt het goed.

En hoe logisch deze gedachten misschien ook zijn, ze helpen niet. Door het niet erkennen, uitspreken of toelaten van wat je voelt en beleefd kunnen de klachten verergeren. Gevoel is niet iets waar je recht op hoeft te hebben, niet iets wat wel of niet mag of gepast is. Want gevoelens en jouw beleving zijn er gewoon, hoe je het ook wendt of keert. Het is altijd wat het is en het is goed. En je bent niet de enige, maar dat weet je niet als je er niet over spreekt of je beleving minimaal erkent voor jezelf.

Deze erkenning of het uitspreken van hoe het met je gaat kan al wat lucht en perspectief geven. Daarnaast is het van belang om jezelf serieus te nemen. Je kan om te beginnen goed voor jezelf zorgen. En vast dag- en nachtritme, beweging, gezonde voeding. Sporten of mindfulness kunnen ook zeker helpen. Doe wat goed is voor jou en als je daar zelf niet uitkomt of het niet voldoende helpt: spreek je uit. Zoek hulp. In je eentje blijven tobben helpt niet. Ga inderdaad naar de huisarts, een vertrouwenspersoon en hulplijn.  De situatie kunnen we helaas niet veranderen, hoe we daarmee omgaan en elkaar daarin ondersteunen kan wél!

Nu zijn we er klaar mee

De meeste Nederlanders bevinden zich momenteel ergens tussen hoop en vrees als het gaat om het opheffen van de coronamaatregelen. Wat een opluchting. Maar is het blijvend? Of is het een intermezzo tussen crises in? Maar behalve wat er in het hier en nu speelt is in sommige thuissituaties
vooral de impact van de afgelopen jaren voelbaar.

De Nederlandse Verenging voor Relatie- en Gezinstherapie schrijft dat binnen 10% van de relaties en gezinnen deze impact negatief is en relatieproblemen toegenomen zijn. Deze conclusie is gebaseerd op een onderzoek wat gedaan is door de NVRG en EFT (Emotionally Focused Therapy) Nederland in samenwerking met de Radboud Universiteit. De verwachting is zelfs dat dit percentage op de lange termijn nog toe zal nemen. Stress en spanning, het ontbreken van een steunsysteem en het binnen een relatie niet goed kunnen hanteren van deze stress zijn belangrijke factoren voor de relatieproblemen door de coronacrisis.

En misschien is dat eigenlijk nog niet eens het meest verbazingwekkend. Want de impact en heftigheid van de omstandigheden in de afgelopen jaren zijn door bijna iedereen in meer of mindere mate gevoeld. Het meest schrijnende is eigenlijk dat het bespreken van relatieproblemen of het hulp zoeken zo enorm achterblijft bij de conclusie dat deze problemen er zijn. Partners die niet op één lijn zitten in hulpbehoefte, gebrek aan financiële middelen, wachtlijsten of weinig vertrouwen in de hulpverlening spelen hierbij een rol.

Informatievoorziening over mogelijkheden tot hulp, het bespreekbaar maken en daarmee het wegnemen van aannames en vooroordelen ten opzichte van de hulpverlening spelen hierin een positieve belangrijke rol. Dus mocht je als gezinslid, als partner of als professional iets herkennen in deze schets lees dan zeker hier eens het hele artikel en de onderzoeksresultaten: 

Impact coronacrisis op relaties en gezinnen onderzocht samen met NVRG en EFT

Wie weet komt het einde van het coronatijdperk dan straks echt in zicht.

Niet doorvertellen: ik ben in therapie

Uit onderzoek blijkt dat 63% van de Nederlanders wel eens in therapie is geweest. Maar om nou zomaar te vertellen dat je in een afspraak met een therapeut hebt, dat doen de meeste mensen toch niet. Terwijl je een afspraak met de tandarts, financieel adviseur of fysiotherapeut achteloos noemt, ligt dat met therapie blijkbaar anders. Is je gelukkiger willen voelen, een probleem op willen lossen of meer zelfinzicht willen ontwikkelen iets om je voor te schamen?

Er zijn een aantal heersende gedachten die in de weg kunnen zitten als het gaat om het bezoeken van een therapeut. En die zijn nogal hardnekkig. 'Mijn probleem is niet groot genoeg voor therapie'. Ten onrechte wordt gedacht dat je helemaal aan de grond moet zitten voordat je hulp inschakelt. De praktijk wijst uit dat het juist zo goed helpt bij om onvrede, irritatie of je niet lekker voelen op tijd te kijken naar wat helpt en hulp te vragen. 'Therapie is niks voor mij' is ook iets wat vaak genoemd wordt als drempel om therapie aan te gaan of erover te vertellen. Tegenover een wildvreemde ga je toch zeker je ziel en zaligheid niet blootgeven? En dat terwijl er voor iedere hulpvraag en ieder individu een therapeut of therapie te vinden is die past. En het openstellen en delen met een therapeut moet groeien, geef het de tijd. 'Hulp vragen is zwak, ik doe het wel alleen' kan al snel het gevoel zijn als je je laat leiden door de tendens dat het leven maakbaar is of je alle mooie plaatjes op social media voor waar aanneemt. Als we dan nog eens teruggaan naar het feit dat 63% van de Nederlanders wel eens in therapie geweest is. Is hulp vragen dan zwak of de krachtige norm?

Of het nu gaat om stress, angst of relatieproblemen. Als je er middenin zit verlies je vaak overzicht en uitzicht. Natuurlijk ken jij jezelf het beste, maar in gesprek met iemand anders worden (onbewuste) gedrags- en gedachtenpatronen en emoties vaak inzichtelijker dan in gesprek met jezelf. Therapie hoeft niet groots of langdurig te zijn. Zie het als onderhoud van je mentale gezondheid of net dat duwtje in de rug. Een therapeut zoeken is de afgelopen jaren gelukkig steeds laagdrempeliger geworden. Tussenkomst van een huisarts is zelfs nog maar zelden nodig. Je kan iemand al opzoeken op internet, reviews lezen, foto's of filmpjes bekijken en via e-mail om eerste informatie vragen. Ook voor jou is de juiste vorm van therapie én de juiste therapeut te vinden. Maar je moet wel op zoek gaan.

Welke bril zet jij op in het nieuwe jaar?

Heb je goede feestdagen gehad? Misschien heb je zelfs wel kerstvakantie. Door wat rust en ontspanning kan je perspectief op de wereld er ineens heel anders uit gaan zien. Maar een vakantie is (gelukkig) niet de enige factor: je hebt er zelf ook een aardige hand in.

In één van haar boeken vertelt Esther Perel (relatietherapeut) dat het haar doel is om het verhaal dat mensen over zichzelf en elkaar vertellen te herzien. Dit verhaal is constant aanwezig en heeft grootse impact op hoe je je gedraagt. Het wordt de bekende selffulfilling prophecy. Je denkt zeker te weten dat je een klus niet kan klaren, waarschijnlijk begin je er al niet eens aan of gaat er inderdaad van alles mis.

Het goede nieuws: zoals alles in beweging is, kun je ook dit verhaal herschrijven.

Op verschillende gebieden in ons leven vertellen we onszelf een verhaal. Over wie we zijn, hoe we ons gedragen, wat we wel en niet goed kunnen. Wat gewenst en ongewenst is. Met die bril stap je een nieuwe week en straks het nieuwe jaar in, en dat heeft effect. Misschien heb je al bedacht dat je voornemens sowieso sneuvelen, of dat bepaalde dingen nu eenmaal zo werken. Of dat je partner eigenlijk maar storend aanwezig is. Die verhalen werken door in je gedrag, keuzes en acties.

Reflecteer vooraf al eens op je bril voor 2022. En kijk eens of je hem, waar nodig, aan kan passen. En dan vooral in positieve zin.

En hou daarbij eens in gedachten:

• Je kunt altijd een kleine eerste stap zetten

• Ook die kleine stap, ís een stap vooruit

• Probeer het eens op een andere manier

• Je kunt altijd opnieuw beginnen

• Hoe belangrijk is het eigenlijk?

• Je kunt meer dan je denkt

• Kom in actie

Je bent vaak zelf je grootste beperkende factor om je perspectief, kansen en uitdagingen op de juiste waarde te schatten. Bij deze dus de uitdaging om je blik, voordat je aan het nieuwe jaar begint, op scherp te zetten. Het kan alle verschil maken.

Nieuwsgierig geworden naar Esther Perel? ‘Liefde in verhouding’ is één van haarmeest populaire boeken.

Heb een fantastisch 2022!

Vergoedingenoverzicht zorgverzekeraars 2022

Een nieuw jaar in aantocht, dus ook een nieuwe zorgverzekeraar? Kijk wat er voor jou wijzigt in de vergoedingen van jouw zorgverzekeraar in dit overzicht: https://www.zorgwijzer.nl/vergoeding/psychosociale-therapie