De pauze waar je niet naar uitkijkt; de menopauze
De overgang is een periode die vroeger werd gezien als ‘daar moet je doorheen’, nu wordt er beter gekeken naar wat er precies gebeurt en hoe klachten verlicht kunnen worden. Het is tijd dat de overgang niet alleen een onderwerp van vrouwen blijft, maar van ons allemaal.
Op 18 oktober is het de dag van de menopauze ofwel de overgang bij vrouwen. Dan bedoelen we de periode waarin de menstruatie van de vrouw stopt. De laatste jaren is er steeds meer aandacht voor deze periode. Dat is een goede zaak, omdat de overgang gepaard kan gaan met flinke klachten. Waar deze voorheen gezien werden als ‘daar moet je doorheen’ en ‘dat hoort erbij’, wordt er inmiddels steeds beter gekeken naar wat de klachten precies inhouden, wat de impact daarvan is en op welke manier ze verlicht kunnen worden.
Dat doet veel meer recht aan de fase waarin vrouwen zich bevinden en de veranderingen die ze doormaken. De weerslag op het functioneren kan groot zijn, tot aan het uitvallen op werk. Ook op dit vlak is meer bewustwording belangrijk. Het gebeurt te vaak dat vrouwen uitvallen op werk in deze jaren. Er wordt dan gedacht aan psychische klachten, overbelasting of een burn-out. Dit kan ook allemaal aan de orde zijn, dus goede diagnostiek is belangrijk. Maar in die diagnostiek moet de overgang als oorzaak duidelijk meegenomen worden.
Dit zorgt ervoor dat klachten op de juiste manier behandeld kunnen worden. Hormoontherapie kan verlichting geven, weten dat het een tijdelijke periode is geeft uitzicht en het begrijpen van wat er aan de hand is helpt an sich ook al. We kunnen bijdragen aan het meer aandacht geven aan de overgang, door er met elkaar meer over te praten. Het moet een onderwerp van de samenleving worden in plaats van een onderwerp van vrouwen van middelbare leeftijd. Het raakt niet alleen hen, het raakt ons allemaal.
In de podcast De overgang van Human wordt besproken wat de overgang inhoudt, wat er wel en niet mee te maken heeft én hoe dit bij mannen werkt;
https://www.human.nl/op-je-gezondheid/artikelen/de-overgang
Patiënt; Lijden of leiden?
De term patiënt dreigt te verdwijnen uit de Nederlandse taal; het heeft een andere betekenis gekregen, die van iemand die hulpbehoeftig is. En dat terwijl het eigenlijk een heel respectvolle en eervolle titel is, voor iemand die zijn situatie met rust, geduld en wijsheid moet aangaan.
Onlangs bezocht ik de tentoonstelling van Nieke Koek in museum De fundatie in Zwolle; Gelichaamd. Nieke richt zich als kunstenaar op het menselijk lichaam. Hiervoor werkt ze met regelmaat samen met zorginstellingen en ze verbindt zich daar zowel met de professionals als met de mensen die er in behandeling zijn. Dit mondt uit in verschillende projecten en kunstwerken.
Een van de kunstwerken in de tentoonstelling is ‘patiënt’. We zien hier de omtrek van twee handen, één in nette lijnen en één in een wir-war van lijnen. Daarnaast zien we de opname waarin het wordt vervaardigd. Nieke’s oom, die een hersenbloeding heeft gehad, trekt zijn eigen handen om op een vel papier.
De uitleg vertelt ons; ‘Het woord patiënt stamt af van het Latijnse woord patientia, dat lijden, dulden, volharding of geduld betekent. De term patiënt dreigt echter te verdwijnen uit de Nederlandse taal; het heeft een andere betekenis gekregen, namelijk die van iemand die hulpbehoeftig is. En dat terwijl het eigenlijk een heel respectvolle en eervolle titel is, voor iemand die zijn situatie met rust, geduld en wijsheid moet aangaan.’
Nieke haalt de patiënt uit de hoek van de hulpbehoevende en geeft hem of haar weer een volwaardige plaats in de samenleving; degene die met geduld en volharding zijn eigen lijden draagt en zichzelf leidt naar verbetering van of verzoening met de situatie. Ze zegt hierover; In mijn werk probeer ik om samen met patiënten vorm te geven aan de sensaties van hun lichaam, het gaat daarbij niet om genezing maar om bestaansrecht geven en het serieus nemen van de veelvormigheid van pijn en ervaringen. Dat geeft ruimte waarin alles mag bestaan. Als ze daarna een gesprek hebben met de arts dan is daar een heel ander soort gesprek mogelijk omdat ze hun lichaam anders begrijpen. Zorgprofessionals komen wel eens verbaasd naar mij toe, alsof het een soort magie is. Maar het is eigenlijk heel simpel, er ontstaat een enorm diepe en grote kennis in mensen tijdens het ondergaan van pijn en ziekte. Veel mensen voelen zich vaak niet gezien en gehoord in het ziekenhuis, terwijl dat toch de ultieme plek zou moeten zijn voor hulp en zorg in al haar facetten. Daarom is de beleving van het lichaam zo belangrijk en niet alleen de analyse van het probleem en de ziekte.’
Deze omschrijving deed mij denken aan mijn eigen werk, waarin ook het verschil merkbaar is met de arts die een diagnose stelt (analyse) en een advies geeft. Ik herken de ‘enorm diepe en grote kennis in mensen tijdens het ondergaan van pijn en ziekte’. Om dan te kunnen werken met de beleving van de geest, kan heel veel ruimte geven.
https://www.mistermotley.nl/een-ode-aan-de-kunst-van-het-lichaam-in-gesprek-met-nieke-koek/