durf te zien
Bij de theatertalkshow Durf te zien werd voelbaar hoe groot de impact van seksueel misbruik is. De verhalen lieten zien hoe schaamte en zwijgen extra schade veroorzaken. Pas als we het samen durven te zien, kunnen we misbruik helpen voorkomen.
Onlangs was ik uitgenodigd om mee te gaan naar de theatertalkshow Durf te zien die door Stichting Wij zijn M wordt aangeboden (waarbij dank voor de uitnodiging!). Wij zijn M heeft als doel om het taboe op seksueel misbruik te doorbreken. Dit vraagt natuurlijk aandacht, het gesprek erover, het in de maatschappij brengen. Daarvoor bleek het theater een prima middel. De zaal leek zich gevuld te hebben met betrokkenen, zowel met mensen met persoonlijke ervaringen op dit vlak als met professionals. En voor iedereen leek het genoeg te bieden te hebben.
Vooral de verhalen van Mandy Sleijpen, die oprichter en directeur van de stichting is, gaven herkenning in de zaal. Over de schaamte, het niet willen zien of erkennen van de omgeving, tot de enorme impact die het een leven lang heeft. Dat laatste is wat ik in de praktijk ook vaak merk; elke ervaring met seksueel misbruik heeft een enorme impact op een mensenleven. Daarbij is er natuurlijk een grote variatie in wat iemand is aangedaan, hoe er op gereageerd is en hoe veerkrachtig iemand is. Maar de schade is er, altijd.
Er werd vanuit een breed perspectief naar seksueel misbruik gekeken. Pieter Melsen, die zedenrechercheur is, was ook een van de mensen die de zaal informeerde. Zijn perspectief was weer net iets anders dan dat van het slachtoffer en dat van de hulpverlener. Hij is er in zijn werk op gericht om verhalen van slachtoffers zo goed mogelijk te horen, omdat deze als bewijsvorming dienen. Daarbij herhaalde hij een aantal keren de woorden die hem hierbij het meeste hielpen en die hij ons ook aanraadde te gebruiken als kinderen ons toevertrouwen dat ze (mogelijk) seksueel misbruikt worden; ‘vertel me daar eens alles over’. Daarmee nodig je de ander uit om te vertellen, zonder woorden in de mond te leggen en zonder schaamte mee te brengen.
Ook had Pieter met daders te maken. Hij had de indruk dat daders soms geen idee hadden van de schade die ze hadden aangericht. Hier ontstond een spanningsveld met de hulpverlener, die ervoer dat daders dit ook niet wilden toelaten, ervan weg wilden blijven. Wanneer er echter ook maar een kleine kans is dat daders niet overzien of niet begrijpen welke schade hun gedrag toebrengt, is het zinvol om hierover informatie te geven. En daarvoor is het weer helpend om opener te zijn als maatschappij over dat seksueel misbruik voorkomt, dat het schadelijk is en dat we als maatschappij schade toevoegen door het te verzwijgen. Wij zijn M roept dus op tot openheid. Pas als we het durven te zien met elkaar als samenleving, kunnen we elkaar helpen om het te voorkomen.